POLSKIE FORUM FILOZOFICZNE

SPIS TREŚCI

WSTĘP           

9

CZĘŚĆ I: WPROWADZENIE DO SPORU O REALIZM NAUKOWY         

11

I.1. Spór o realizm naukowy: podstawowe rozstrzygnięcia   

17

I.1.1. Specyfika sporu o realizm naukowy    

17

I.1.2. Obserwowalne a nieobserwowalne      

17

I.2. Źródła współczesnego antyrealizmu: empiryzm i instrumentalizm         

22

I.3. Rozwój realizmu w XX wieku    

25

I.3.1. Realizm w obliczu historycznej niestabilności wiedzy naukowej        

30

I.3.2. Wyrafinowany realizm Henriego Poincarégo i Pierre’a Duhema         

33

I.3.3. Realizm dla krytycznego racjonalisty   

39

I.3.4. Rozwój argumentacji z sukcesu nauki 

43

I.4. Wyzwania dla klasycznego realizmu      

50

I.4.1. Rewolucje naukowe i niewspółmierność znaczeń

51

I.4.2. Pesymistyczna indukcja

57

I.4.3. Problemy z wnioskowaniem do najlepszego wyjaśnienia

60

I.4.4. Niedookreślenie teorii przez dane doświadczenia

62

I.4.5. Koniec realizmu konwergentnego?       53

66

CZĘŚĆ II: REALIZM IANA HACKINGA

69

II.1. Teoretycyzm a eksperymentalizm

71

II.2. Filozofia eksperymentu

77

II.2.1. Czy teoria musi poprzedzać eksperyment?

77

II.2.2. Wymiary praktyk teoretycznych

82

II.2.3. Eksperyment jako wytwarzanie zjawiska

84

II.3. Realizm w stosunku do przedmiotów

86

II.3.1. Dwa realizmy

88

II.3.2. Argumenty za realizmem        

90

II.3.2.1. Realizm w mikroskopii        

90

II.3.3.2. Argument eksperymentalny

94

II.3.4. Koincydencja a interakcja

99

II.4. Realizm w stosunku do przedmiotów wobec tradycyjnych wyzwań

100

II.4.1. Argumenty Hackinga a wnioskowanie do najlepszego wyjaśnienia

100

II.4.2. Przedmioty teoretyczne a niewspółmierność znaczeń i problem zmiany teoretycznej          

104

II.4.3. Realność przedmiotów teoretycznych a problem empirycznego niedookreślenia

114

II.5. Nie tylko fizyka: realizm Iana Hackinga a różnorodność nauk przyrodniczych

117

II.5.1. Przedmioty teoretyczne astrofizyki

119

II.5.2. Przedmioty teoretyczne chemii

124

II.5.3. Historyczne nauki przyrodnicze: przypadek biologii ewolucyjnej

127

II.5.4. Pewne niebezpieczeństwa deskryptywizmu

132

II.6. Pluralizm w naukach i style rozumowania

135

II.6.1. Niejedność nauki        

135

II.6.2. Style rozumowania naukowego

142

II.6.3. Nauki laboratoryjne jako przykład samouzasadniającego się stylu rozumowania naukowego

147

II.7. Rozstrzygające wątpliwości

151

II.7.1. Zdania o faktach i schematy pojęciowe

152

II.7.2. Historyczna niestabilność wiedzy raz jeszcze

154

II.8. Nowy początek

159

CZĘŚĆ III: REALIZM JAKO SELEKTYWNY SCEPTYCYZM

161

III.1. Oddalanie zarzutu pesymistycznej indukcji

167

III.2. Co pozwala teoriom działać? Stanowisko Philipa Kitchera (i Stathisa Psillosa)

173

III.3. Nie przedmioty, lecz struktury: realizm strukturalny

179

III.3.1. Epistemiczny realizm strukturalny Johna Worralla

180

III.3.2. Ontyczny realizm strukturalny Jamesa Ladymana i Stevena Frencha

188

III.4. Semirealizm Anjana Chakravartty’ego

190

III.5. Po semirealizmie

198

III.5.1. Niedookreślenie i abdukcja w kontekście specyfiki sporu o realizm naukowy

200

III.5.2. Niedostrzeżone alternatywy i „nowa indukcja” Kyle’a Stanforda

201

III.5.3. Semirealizm a problem niedookreślenia        

204

III.5.4. W stronę ontologicznie neutralnego realizmu?

209

ZAKOŃCZENIE

211

BIBLIOGRAFIA        

215

INDEKS NAZWISK  

223