Michał Głowala

Pojedynczość.

Spór o zasadę indywiduacji w scholastyce

Wrocław 2012

SPIS TREŚCI

WSTĘP — 7
1. Ogólne sformułowanie pytania o zasadę indywiduacji. Pytania pokrewne — 8
2. Pojedynczość. Przegląd pojęć związanych z indywidualnością — 14
3. Doniosłość problematyki zasady indywiduacji — 20
4. Przegląd historyczny scholastycznej dyskusji nad zasadą indywiduacji — 22
5. Sposób prezentacji sporu o zasadę indywiduacji — 24
CZĘŚĆ I. ENTITAS
I.1. Główne tezy stanowiska nominalistycznego — 31
I.2. Sposoby uzasadniania tez nominalistycznych — 33
I.3. Ens et unum convertuntur — 34
I.4. Bezpośredniość pojedynczości — 35
I.4.1. Pośredniość i bezpośredniość własności — 36
I.4.2. Bezpośredniość różnic — 37
I.4.3. Bezpośredniość pojedynczości — 40
I.5. Czy jest coś, co nie jest pojedyncze? — 41
I.6. Ogólne własności stanowiska nominalistycznego — 45
CZĘŚĆ II. HAECCEITAS — 47
II.1. Główne tezy stanowiska szkotystycznego — 47
II.2. Sposoby uzasadniania tez szkotystycznych — 48
II.3. Pojedynczość w słabszym sensie — 49
II.4. Awicenna: co wyrażają predykaty ogólne? — 54
II.4.1. Co można przypisywać naturom? — 57
II.4.2. Natury, części i całości — 61
II.4.3. Szkota wykładnia Awicenny — 64
II.5. Czy rzeczy mogą się różnić tym, co je łączy? — 66
II.6. Czym różni się pojedynczość od czegoś, co jest pojedyncze pośrednio? — 68
II.7. Czym pojedynczość nie jest, albo: co nie jest pojedyncze bezpośrednio? — 69
II.8. Szkotyzm a nominalizm — 72
CZĘŚĆ III. FORMA
III.1. Główna teza i sposoby jej uzasadniania — 75
III.2. Za co odpowiada przyczyna formalna? — 77
III.3. Przyczyny formalne, gatunki i pojedynczość. Co przysługuje formom bezpośrednio? — 79
III.4. Przyczyny formalne a pośredniość pojedynczości — 81
CZĘŚĆ IV. PODMIOT
IV.1. Główna teza Akwinaty o pojedynczości przypadłości i sposoby jej uzasadniania — 83
IV.2. Tkwienie przypadłości w podmiocie a ich pojedynczość — 86
IV.2.1 Różne sensy tkwienia przypadłości w podmiocie — 86
IV.2.2. Tkwienie przypadłości w podmiocie a części i całości — 88
IV.2.3. Tkwienie przypadłości w podmiocie a pojedynczość — 91
IV.2.4. Dwa sensy tezy (P) — 93
IV.3. Dygresja: indywiduacja cnót ludzkich — 94
IV.4. Podmioty przypadłości i pośredniość pojedynczości — 98
IV.5. Formy przypadłościowe, podmioty, pojedynczość — 101
CZĘŚĆ V. MATERIA
V.1. Główna teza Akwinaty o związku materii z pojedynczością — 109
V.2. Podmioty form substancjalnych; materia — 113
V.3. Pierwszy podmiot a nieegzemplifikowalność — 115
V.3.1. Materia jako pierwszy podmiot — 115
V.3.2. Stary zarzut i różne sposoby jego odparcia — 118
V.4. Pierwszy podmiot a pojedynczość form w nim zrealizowanych; materializacja — 123
CZĘŚĆ VI. QUANTITAS
VI.1. Główna teza Akwinaty o związku atrybutów geometrycznych z pojedynczością substancji — 127
VI.2. Różnica (odrębność) materialna; materia a rozciągłość — 131
VI.3. Podział na kawałki, położenie i pojedynczość — 135
VI.4. Co jest pojedyncze samo przez się? Ilość rozciągła a bezpośredniość pojedynczości — 137
VI.5. Materia a ilość rozciągła. Czym jest materia signata? — 141
VI.6. Dwa aspekty pojedynczości — 146
VI.7. Ilość rozciągła a indywiduacja części substancji — 148
VI.8. Pojedynczość dusz ludzkich. Commensuratio animae ad hoc corpus — 151
CZĘŚĆ VII. AKTUALNE ISTNIENIE
VII.1. Główna teza i sposoby jej uzasadniania — 155
VII.2. Aktualne istnienie a pojedynczość — 158
VII.3. Ostateczna aktualność i ostateczna odrębność — 162
VII.4. Aktualne istnienie, jedność per accidens i pojedynczość — 165
VII.4.1. Jedność per se, jedność per accidens, pojedynczość — 165
VII.4.2. Jedność per se, jedność per accidens, istnienie — 168
VII.5. Czy istnienie jest zasadą indywiduacji? — 170
ZAKOŃCZENIE
1. Główne rysy klasycznej teorii indywiduacji — 173
2. Klasyczna teoria indywiduacji wobec szkotyzmu i nominalizmu — 174
3. Losy klasycznej teorii indywiduacji — 175
4. Problematyka indywiduacji — 176
BIBLIOGRAFIA — 181
INDEKSY —189